رتینوپاتی دیابتی: دیابت و چشم
چگونه بینایی نسل شاغل را تهدید میکند و راههای مقابله با آن کدام است؟
رتینوپاتی دیابتی چیست و چرا خطرناک است؟
رتینوپاتی دیابتی (DR) یکی از شایعترین عوارض دیابت است که به عروق خونی کوچک شبکیه چشم آسیب میرساند. شبکیه لایه حساس به نور در پشت چشم است که وظیفه دریافت تصاویر و ارسال آنها به مغز را بر عهده دارد. با گذشت زمان و کنترل نامناسب قند خون، این عروق ضعیف شده و ممکن است نشت یا حتی مسدود شوند، که این امر به بینایی آسیب جدی وارد میکند.
این بیماری مهمترین علت نابینایی در بزرگسالان در سن کار (۲۰ تا ۶۵ سال) است و به همین دلیل یک نگرانی بزرگ بهداشت عمومی محسوب میشود.
علائم هشداردهنده و مراحل بیماری
رتینوپاتی دیابتی در مراحل اولیه معمولاً هیچ علامتی ندارد و بیمار متوجه آن نمیشود. به همین دلیل، معاینات منظم چشم برای تمامی افراد دیابتی حیاتی است. اما با پیشرفت بیماری، علائم زیر ممکن است بروز کنند:
- تاری دید یا دیدن نقاط شناور (فلوتر)
- اختلال در دید رنگها
- مشاهده لکههای تاریک در میدان دید
- از دست دادن ناگهانی بینایی
مراحل پیشرفت رتینوپاتی دیابتی
| مرحله | توضیحات | راهکار |
|---|---|---|
| رتینوپاتی دیابتی غیرپرولیفراتیو خفیف (Mild NPDR) | وجود میکروآنوریسمها (نقاط کوچک تورمیافته در عروق) | کنترل دقیق دیابت و معاینات منظم |
| رتینوپاتی دیابتی غیرپرولیفراتیو متوسط (Moderate NPDR) | تورم و نشت عروق، همراه با میکروآنوریسمها | کنترل دقیق دیابت و معاینات منظم، ممکن است نیاز به درمان باشد |
| رتینوپاتی دیابتی غیرپرولیفراتیو شدید (Severe NPDR) | انسداد گسترده عروق خونی در شبکیه | درمان با لیزر یا تزریق دارو |
| رتینوپاتی دیابتی پرولیفراتیو (PDR) | رشد عروق خونی جدید و غیرطبیعی که شکننده هستند و ممکن است باعث خونریزی شوند | درمانهای پیشرفته مانند تزریق ضد-VEGF یا جراحی |
پاتوفیزیولوژی و درمانهای نوین (برای متخصصان)
رتینوپاتی دیابتی (DR) یک میکروآنژیوپاتی ناشی از اثرات مزمن دیابت است که به تخریب سد خونی-شبکیهای داخلی و انسداد میکروواسکولار منجر میشود. عوامل خطر اصلی شامل کنترل ضعیف قند خون، فشار خون بالا، دیسلیپیدمی و مدت زمان ابتلا به دیابت هستند.
پیشرفتهای اخیر در تصویربرداری مانند آنژیوگرافی با توموگرافی انسجام نوری (OCTA) و سیستمهای تصویربرداری Widefield، به تشخیص دقیقتر و مدیریت بهتر بیماری کمک کرده است.
درمانهای نوین و چشمانداز آینده
درمانهای فعلی برای رتینوپاتی دیابتی پیشرفته بر کاهش نئوواسکولاریزاسیون و ادم ماکولا متمرکز هستند:
-
تزریق داخل چشمی ضد-VEGF: داروهایی مانند رانیبیزوماب و آفلبرسپت استاندارد درمانی برای درمان ادم ماکولا دیابتی و رتینوپاتی دیابتی پرولیفراتیو محسوب میشوند.
-
لیزردرمانی (PRP): پانرتینال فوتوکوآگولاسیون به کاهش رشد عروق جدید کمک میکند و همچنان در موارد خاصی به عنوان یک درمان مؤثر استفاده میشود.
-
فناوریهای آینده: تحقیقات در حال حاضر بر روی عوامل درمانی جدیدی که مسیرهای غیر-VEGF را هدف قرار میدهند، هوش مصنوعی برای تشخیص و پیشآگاهی، و استراتژیهای جدید مانند ژندرمانی متمرکز است.
مراجع و لینکهای مرتبط
- P. Ansari, et al. "Diabetic Retinopathy: An Overview on Mechanisms, Pathophysiology and Pharmacotherapy." Diabetology, 2022.
- T-E Tan, T. Y. Wong. "Diabetic retinopathy: Looking forward to 2030." Frontiers in Endocrinology, 2023.
- T. H. M. Fung, et al. "Diabetic retinopathy for the non-ophthalmologist." Clinical Medicine, 2022.
- لینک به صفحه محصولات مرتبط با سلامت چشم در ایزی لنز