دژنراسیون ماکولا (AMD): تهدید مرکزی دید سالمندان
راهکارهای نوین برای مقابله با شایعترین عامل کاهش بینایی در افراد بالای ۵۵ سال
دژنراسیون ماکولا چیست؟ علائم و اهمیت تشخیص زودهنگام
دژنراسیون ماکولا (AMD) یک بیماری شایع چشمی است که باعث از دست رفتن تدریجی دید مرکزی میشود. این بیماری، توانایی ما را در انجام کارهایی مثل خواندن، رانندگی و تشخیص چهرهها تحت تأثیر قرار میدهد. AMD اغلب در افراد بالای ۵۵ سال دیده میشود و با افزایش سن، خطر ابتلا به آن بیشتر میشود.
نوع خشک (Dry AMD) شایعترین نوع است و به دلیل تجمع لکههای زردی به نام "دروژن" زیر شبکیه رخ میدهد. این نوع به آرامی پیشرفت میکند. نوع مرطوب (Wet AMD) اگرچه کمتر شایع است، اما خطرناکتر بوده و به دلیل رشد رگهای خونی غیرطبیعی زیر ماکولا ایجاد میشود که ممکن است نشت کرده و به سرعت به بینایی آسیب بزنند.
علائم هشداردهنده AMD
از آنجایی که AMD در مراحل اولیه ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد، معاینات منظم چشم حیاتی است. اما با پیشرفت بیماری، علائم زیر ممکن است بروز کنند:
-
تاری دید مرکزی، بهویژه هنگام خواندن یا کارهای دقیق
-
مشاهده نقاط تیره یا خالی در مرکز میدان دید
-
دیدن خطوط صاف به صورت موجدار یا خمیده (متامورفوپسی)
-
کاهش حساسیت به نور و دید در محیطهای کمنور
پاتوفیزیولوژی و عوامل خطر AMD (برای متخصصین چشمپزشکی)
AMD یک بیماری مزمن و پیچیده است که با رسوب دروزن، تغییرات در اپیتلیوم رنگدانه شبکیه (RPE)، و در نهایت نئوواسکولاریزاسیون (در نوع مرطوب) یا آتروفی (در نوع خشک) مشخص میشود. عوامل خطر اصلی شامل سن بالا، سیگار کشیدن، و فاکتورهای ژنتیکی هستند.
تحقیقات نشان دادهاند که برخی از واریانتهای ژنی، از جمله ژن APOE، با پیشرفت AMD ارتباط دارند. تشخیص دقیق AMD نیازمند معاینه بالینی دقیق، آنژیوگرافی با فلوئورسئین و به ویژه توموگرافی انسجام نوری (OCT) است. OCT با ارائه تصاویر مقطعی با وضوح بالا از شبکیه، به ما امکان مشاهده تغییرات پاتولوژیک مانند دروزن و نئوواسکولاریزاسیون را میدهد.
راهکارهای نوین درمانی
درمان AMD در سالهای اخیر دستخوش تحولات چشمگیری شده است. در گذشته، درمانها محدود به لیزردرمانی بودند، اما اکنون با معرفی درمانهای جدید، امکان حفظ بینایی برای بیماران به شکل قابل توجهی افزایش یافته است.
-
درمانهای ضد VEGF: تزریق داخل چشمی داروهایی مانند رانیبیزوماب (Ranibizumab) و بواسیزوماب (Bevacizumab) که فاکتور رشد اندوتلیال عروقی (VEGF) را مهار میکنند، استاندارد طلایی درمان برای AMD مرطوب محسوب میشود. این درمانها به کاهش نشت رگهای خونی و بهبود بینایی کمک میکنند.
-
درمانهای طولانیاثر: داروهای جدیدتر و ایمپلنتهایی که دارو را به صورت طولانیمدت آزاد میکنند، تعداد تزریقات مورد نیاز را کاهش داده و راحتی بیمار را افزایش دادهاند.
-
تحقیقات در مورد AMD خشک: در حال حاضر هیچ درمان قطعی برای AMD خشک وجود ندارد، اما تحقیقات بر روی مکملهای غذایی و روشهای درمانی جدیدی مانند نوردرمانی و ژندرمانی در حال انجام است.